Gadyrly TEIF 2025 wekili!
2025-nji ýylyň 23-24-nji aprelinde Malaýziýanyň Kuala Lumpur şäherinde indiki Türkmenistanyň ykdysadyýetine daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek boýunça halkara forumy (TEIF 2025) geçiriler. Forumyň esasy guramaçylary, “Türkmengaz”, “Türkmennebit” döwlet konsernleri we Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasy, “Türkmen Energiýa Forum” HJ-i bilen hyzmatdaşlykda geçiriler.
Dünýäniň öňdebaryjy paýtagtynda geçiriljek bu çäre, Türkmenistanyň energetika, ulag we aragatnaşyk, gurluşyk we maliýe pudaklaryna daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek üçin mümkinçilikleri giňeltmegi we energetika pudagynyň mundan beýläk-de durnukly ösüşi baradaky gepleşikleri güýçlendirmegi maksat edinýär. TEIF 2025, milli we halkara energetika kompaniýalaryny, Türkmenistanda we has giň sebitde nebitgaz pudagynyň geljegini kesgitleýän hünärmenleri birleşdirer.
Dünýä ägirt uly energiýa geçişine başlaýarka, Türkmenistan ösýär we özgerýär. Ýurtda dünýäniň iň uly gury ýer giňişligindäki iň iri gaz ýataklaryndan biri bolan Galkynyşdan başlap, gün we ýel energiýasyny ösdürmek üçin dünýä derejesindäki tebigy şertlere çenli ýurtda hödürlenýän köp zatlar bar. Çeşmelerimiz we şertlerimiz tarapyndan hödürlenýän mümkinçilikler, Kuala-Lumpurda geçiriljek TEIF 2025 forumynda esasy üns bolar, bu ýerde öňdebaryjy milli energetika kompaniýalary baý çeşmelere göni daşary ýurt maýa goýumlaryny gözlär we Türkmenistanyň önümçilik transport we marketing mümkinçiliklerini göz öňünde tutar.
Türkmenistanyň Hormatly Prezidenti Serdar Berdimuhamedow, Dubaýda geçirilen COP28 klimat sammitinde çykyş edip, Türkmenistanyň Global Metan girewine goşulýandygyny we amaly maksatlara gönükdirilen taslamalar we maksatnamalaryň çäginde halkara guramalary we hyzmatdaş döwletler bilen dowam etdirilýän hyzmatdaşlygyň mundan beýläk hem dowam etdiriljekdigini habar berdi. Kuala-Lumpur şäherinde geçiriljek TEIF 2025-iň mejlisinde metanyň zyňyndylaryny azaltmak bilen baglanyşykly esasy meseleleriň ara alnyp maslahatlaşylmagyny güýçlendirer.
Türkmenistan Aziýanyň nebit we gaz bazarynda esasy orun eýeleýär. Ýurduň uglewodorod baýlyklary 71 milliard tonnadan gowrak nebit ekwiwalentine deňdir, bu bolsa 20 milliard tonnadan gowrak nebit we 50 trillion kub metrden gowrak tebigy gazdyr. Bu sanlary göz öňünde tutup, häzirki wagtda Türkmenistan Russiýadan, Eýrandan we Katardan soň subut edilen tebigy gaz gorlary boýunça dünýäde dördünji orunda durýar. Häzirki wagtda Türkmenistanyň iň köp sarp edijisi Hytaý Halk Respublikasydyr. Türkmenistan Merkezi Aziýa gaz geçiriji ulgamynyň üç liniýasynyň (A, B we C) üsti bilen Hytaýa 30 milliard kub metrden gowrak tebigy gazyny iberýär we D dördünji liniýa tamamlanandan soň her ýyl Türkmenistanyň tebigy gazy 65 milliard kub metre ýeter. Mundan başga-da, Türkmenistan Eýrana, Yraga we Azerbaýjana tebigy gazy “swop” usulynda eksport etmek üçin tehniki kuwwata eýe bolmak bilen, Russiýa Federasiýasyna hem mawy ýangyjy ibermekde mümkinçilige eýedir.
Türkmenistan we onuň hyzmatdaşlary Türkmenistan-Owganystan-Päkistan-Hindistan (TAPI) gaz geçirijisiniň gurluşygy üçin iri taslamanyň durmuşa geçirilmegine goldaw bermegini dowam etdirýärler. 1,853 km turbageçiriji Galkynyş ýatagyndan Owganystandaky üç önümçilik nokadyna, Päkistanda üç önümçilik nokadyna we Hindistan bazaryna eltmek üçin Päkistan-Hindistan serhedindäki iň soňky önümçilik nokadyna 33 milliard kub metre çenli tebigy gaz iberer. Geçen ýyl Serhetabatdan Hyrat (Owganystan) böleginde gurluşyk we Şatlyk-1 gaz gysyjy bekediniň gurluşygy başlandy we bu taslama soňky tapgyra ýakynlaşdy. “Arkadagyň ak ýoly” diýlip atlandyrylýan bu iri infrastruktura taslamasy sebitdäki energetika hyzmatdaşlygyny güýçlendirýär we Türkmenistany halkara gaz üpjünçiliginde strategiki orun eýeleýär. Türkmenistan gaýtadan dikeldilýän energiýa pudagyny işjeň ösdürýär. 2023-nji ýylda Abu Dabiniň Ösüş gaznasy Altyn Asyr köl sebitinde 10 MWt gibrid gün-ýel elektrik stansiýasynyň gurluşygyny maliýeleşdirdi.
CNPC, Dragon Oil, Petronas, Mitro we ENI ýaly öňdebaryjy halkara nebit kompaniýalary, Balkan we Lebap welaýatlarynda şertnamalaýyn deňiz we gury ýerlerde nebit we gaz öndürýär. Bu ýylky konferensiýa Günbatar Çelekeniň 21-nji we 23-nji deňiz bloklaryna maýa goýumlaryny çekmek, ýetişen meýdanlarda önümçiligi optimallaşdyrmak we dünýäde ikinji orunda durýan ägirt uly Galkynyş ýatagynyň ösüşiniň indiki tapgyrlary bolar. Turbageçiriji arkaly tebigy gazyň eksporty bilen bir hatarda Türkmenistan indi uzak möhletde ýurduň ykdysadyýetinde agdyklyk edip biljek uglewodorodlary çuňňur gaýtadan işlemäge ünsi jemleýär. Soňky ýyllarda birnäçe gaz himiýa zawody ulanylmaga berildi we dünýä bazarlarynda uly isleg bildirilýän ýokary bahaly önümleri öndürmek üçin ýene birnäçesiniň gurulmagy meýilleşdirilýär. Türkmenistanyň nebit-gaz toplumy tarapyndan tapgyrlaýyn durmuşa geçirilýän beýleki strategiki taslamalar Türkmenbaşy we Seýdi nebiti gaýtadan işleýän zawodlarynyň durkuny täzelemegi öz içine alýar.
TEIF 2025-iň meýilnamasynyň mejlisleri şulardan ybarat: “2025 - halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: global energiýanyň we durnukly ösüşiň geljegini emele getirmekde Türkmenistanyň orny”, “Türkmenistanyň energetika pudagyndaky täze maýa goýum mümkinçilikleri: tebigy gaz we monetizasiýa”, “Gurluşyk, ulag, maglumat tehnologiýalary we aragatnaşyk ulgamlaryna ünsi çekip, Türkmenistanda infrastruktura taslamalaryna maýa goýumlaryny çekmek işini çaltlaşdyrmak”, “Türkmenistanyň energetika pudagyna maýa goýum mümkinçilikleri: nebit we nebithimiýa”, “Önümçiligiň ösüşi we senagat, oba hojalyk, dokma we azyk önümleriniň eksportynyň artmagy”, “BMG-niň Durnukly Ösüş Maksatlaryna esaslanýan strategiýalar: metanyň we kömürturşy gazynyň zyňyndylaryny azaltmak we arassa energiýa innowasiýalaryny güýçlendirmek”.
Türkmenistanda berk hukuk binýadyny döretmegiň esasy tarapy, Türkmenistanyň “Uglewodorod serişdeleri barada”, “Walýuta düzgünleşdirmesi”, “Daşary ýurt maýa goýumlary” we “Maýa goýum işleri barada” kanunlaryny kabul etmekdir. Uzak möhletli daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek üçin ýurtda amatly maýa goýum ýagdaýy we maýa goýumlaryny ygtybarly kanuny goramak we olaryň yzyna gaýdyp gelmegi üçin döwlet kepilligi bar. Türkmenistanyň daşary ýurt maýadarlary üçin özüne çekijiliginiň esasy faktorlarynyň arasynda ýurduň durnukly ykdysady we syýasy ýagdaýy, kanunçylyk binýady we döwlet kepillikleri bar.
Hormatly TEIF 2025 wekili!
Türkmenistanyň energetika, maliýe, gurluşyk, ulag we aragatnaşyk pudaklarynyň ýolbaşçylary bilen gatnaşmagyňyz işewür duşuşyklaryňyzyň ýokarlandyrjakdygyna we potensial maýadarlara Türkmenistanyň energetika pudagynda täze maýa goýum taslamalary barada has giňişleýin maglumat berjekdigine ynanýarys.
Ýakynda geçiriljek Forum özara peýdaly hyzmatdaşlygy ýola goýmak üçin ajaýyp platforma bolar diýip umyt edýäris!
çeşme: teif-turkmenistan
