Türkmenistan Aziýanyň nebitgaz bazarynyň iri gatnaşyjylarynyň biri. Ýurduň uglewodorod serişdeleri 71 milliard tonnadan gowrak nebit barabarlygynda ölçenilýär, şolardan 20 milliard tonnadan gowragy nebit we 50 trillion kub metrden gowragy tebigy gaz. Bu barada Döwlet ministri — «Türkmengaz» döwlet konserniniň başlygy Batyr Amanow Türkmenistanyň nebitgaz pudagyna daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek boýunça Dubaýda 26-njy aprelde öz işine başlan halkara göçme forumynda eden çykyşynda belledi.
Bu sanlara laýyklykda, bu günki gün Türkmenistan tebigy gazyň subut edilen gorlary boýunça Russiýadan, Eýrandan we Katardan soň, dünýäde dördünji orny eýeleýär diýip B.Amanow belledi.
«Türkmengaz» DK-nyň başlygy Türkmenistanda ykdysadyýetde, şol sanda ýangyç-energetika toplumynda hyzmatdaşlyk etmek üçin uly mümkinçilikleri açýan kuwwatly serişde binýadynyň bardygyny aýratyn belledi. Häzirki wagtda tejribe-senagat ulanyş tapgyrynda bolan «Galkynyş» käni gazyň ägirt uly goruna eýe. Ol Ýaşlar we Garaköl ýataklarynyň golaýynda ýerleşip, 27,4 trillion kub metr möçberinde bahalandyrylýar.
Meýdanynyň we gaz gorunyň ululygy bilen baglylykda, bu gaz känini tapgyrlaýyn ornaşdyrmagyň maksatnamasy kabul edildi, her tapgyr öz gezeginde uzakmöhletleýin hyzmatdaşlyga gönükdirilen anyk taslamalaryň çäginde özleşdirilýär.
B.Amanowyň belleýşi ýaly, 2009-njy ýylda ulanyşa girizilen we öz içine üç sany ugurdaş şahany (A, B we Ç) alýan Türkmenistan – Hytaý gaz geçirijisi özara bähbitli transmilli hyzmatdaşlygyň nusgasy bolup durýar. Bu şahalar Türkmenistan-Özbegistan-Gazagystan-Hytaý ugry boýunça geçýär.
Hytaýda gazyň sarp edilişiniň artýandygyny belläp, «Türkmengaz» DK-nyň Başlygynyň aýtmagyna görä, öň gazanylan ylalaşyklara laýyklykda, Hytaýa türkmen gazynyň iberilişi dördünji şahanyň ulanyşa girizilmegi bilen ýylda 65 mlrd kub metre ýetmeli. HHR-e çenli onuň ugry Türkmenistanyň serhedinden Özbegistanyň, Täjigistanyň we Gyrgyzystanyň çägi boýunça geçer.
B.Amanowyň bellemegine görä, «Galkynyş» känini özleşdirmegiň birinji tapgyrynyň barşynda çykarylýan tebigy gaz Türkmenistanda ulanylýar, şeýle hem Hytaýa iberilýär. Bu käni özleşdirmegiň birinji tapgyrynyň çäklerinde Petrofac, CNPC we Hyundai Engineering kompaniýalary harytlyk gazy taýýarlamak boýunça ýerasty we ýerüsti ammarlar guraldy.
HHR-e ýylda goşmaça 25 mlrd kub metr gaz ibermek üçin «Galkynyş» käniniň ikinji tapgyryny ulanyşa girizmek meýilleşdirilýär diýip, B.Amanow belledi. Häzirki wagtda guýulary burawlap we ikinji tapgyry özleşdirip başlamak hakynda şertnamanyň şertleri boýunça gepleşikler geçirilýär.
«Türkmengaz» DK-nyň ýolbaşçysy öz çykyşynda halkara maýadarlarynyň ünsüni «Galkynyş» känini özleşdirmegiň üçünji tapgyryna çekdi. Ol Türkmenistan-Owganystan-Pakistan-Hindistan halkara gaz geçirijisiniň taslamasy boýunça ýylda 33 milliard kub metr harytlyk gazy üpjün eder.
B.Amanowyň belleýşi ýaly, birinji sessiýanyň çäklerinde foruma gatnaşyjylaryň dykgatyna GaffneyCline kompaniýasynyň we «Türkmengaz» DK-nyň hünärmenleriniň «Galkynyş» känini özleşdirmegiň ýedi tapgyry boýunça bilelikdäki işiniň jikme-jik netijeleri hödürleniler.
Soňra B.Amanow foruma gatnaşyjylara «Türkmengaz» DK-nyň işini beýan edýän wideo hödürledi.
Çykyşynyň ahyrynda «Türkmengaz» DK-nyň Başlygy Türkmenistanyň nebitgaz pudagyna daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek boýunça halkara göçme forumyň Türkmenistanyň milli nebitgaz kompaniýalary bilen daşary ýurtly maýadarlaryň hyzmatdaşlygynyň ösmegi üçin oňat meýdança boljakdygyna ynam bildirdi.
